Η ΗΒΗ ιδρύθηκε το 1879 στο Μαρούσι από την οικογένεια Κουρμούζη, σε μια εποχή που τα αναψυκτικά άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους στην Ευρώπη. Αρχικά λειτουργούσε ως εργοστάσιο παρασκευής αναψυκτικών και μεταλλικού νερού, ενώ σταδιακά επεκτάθηκε και στην παραγωγή χυμών, σιροπιών και ποτών.

Η επιλογή του ονόματος «ΗΒΗ» δεν ήταν τυχαία. Προέρχεται από την αρχαία θεά της νεότητας, την Ήβη, κόρη του Δία και της Ήρας, η οποία στην ελληνική μυθολογία σέρβιρε στους θεούς το νέκταρ και την αμβροσία. Το όνομα αυτό έδινε κύρος και συνδεόταν με την έννοια της φρεσκάδας, της υγείας και της νεανικής ζωτικότητας.

Η διαφήμιση με το καπάκι

Η διαφήμιση που βλέπουμε, με το καπάκι που γράφει “ΗΒΗ ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΝ”, αποτελείται από δύο κύρια στοιχεία:

1. Το λογότυπο «ΗΒΗ» σε έντονα γράμματα – που δεσπόζει επάνω και στο καπάκι, δείχνοντας την εμπορική ταυτότητα του προϊόντος.
2. Το μήνυμα προς τους καταναλωτές:

• • Ζητήστε παντού «Δορυκαλλιόστα Ήβη» (ένας παλαιός χαρακτηρισμός για το ποτό).
  • «Έκλεκτος χυμός πορτοκαλιού» και «Θαύμα γεύσεως και ασφάλειας».
  • «Ελέγχετε το όνομα» → προειδοποίηση προς το κοινό για απομιμήσεις.
  • «Προμηθευτής της Βασιλικής Αυλής» → διαφημιστικό πλεονέκτημα της εποχής, που έδινε κύρος και εμπιστοσύνη.
  • Στο κάτω μέρος: «Προσοχή: Υπάρχουν απομιμήσεις», κάτι πολύ συνηθισμένο τότε, καθώς οι επιτυχημένες μάρκες αντιγράφονταν από μικρότερους παραγωγούς.

Η αναφορά στην Βασιλική Αυλή μάς δίνει και το ιστορικό στίγμα: η διαφήμιση δημιουργήθηκε πριν την κατάργηση της μοναρχίας το 1974, πιθανότερα στη δεκαετία του 1930–1940, όταν οι εταιρείες προέβαλλαν έντονα τις βασιλικές πιστοποιήσεις ως εγγύηση ποιότητας.

Η εποχή των μεγάλων αναψυκτικών εταιρειών

Στην ίδια περίοδο (μεσοπόλεμος), οι πρώτες μεγάλες ελληνικές βιομηχανίες αναψυκτικών προσπαθούσαν να καθιερωθούν απέναντι σε διεθνείς ανταγωνιστές. Η ΗΒΗ, μαζί με εταιρείες όπως η ΦΛΩΡΙΝΑ και η ΛΟΥΞ, κυριαρχούσε στην εγχώρια αγορά. Τα προϊόντα της περιλάμβαναν:

• Πορτοκαλάδα (το πιο γνωστό προϊόν)
• Γκαζόζα
• Λεμονάδα
• Τόνικ και άλλα αεριούχα ποτά

Η συγκεκριμένη διαφήμιση εστιάζει στην πορτοκαλάδα, που ήταν το «σήμα κατατεθέν» της εταιρείας.

Το μήνυμα «υπάρχουν απομιμήσεις»

Αξίζει να σημειωθεί ότι εκείνη την εποχή δεν υπήρχε αυστηρό νομικό πλαίσιο για τα εμπορικά σήματα και τις απομιμήσεις. Έτσι, η ΗΒΗ έπρεπε να προειδοποιεί το κοινό να ελέγχει το καπάκι με το όνομα «ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΝ», ώστε να ξεχωρίζει το γνήσιο προϊόν από τις απομιμήσεις που κυκλοφορούσαν.

Η εξέλιξη μετά τον πόλεμο

Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η ΗΒΗ παρέμεινε ισχυρή στην ελληνική αγορά. Στη δεκαετία του 1960 άρχισε να εκσυγχρονίζεται, αλλά σταδιακά η άνοδος της Coca-Cola στην Ελλάδα και άλλων πολυεθνικών περιόρισε το μερίδιο αγοράς της. Παρόλα αυτά, η ΗΒΗ πορτοκαλάδα έμεινε θρυλική για πολλές γενιές, καθώς ήταν το «ελληνικό αναψυκτικό της παιδικής ηλικίας» πολλών.

Η πολιτιστική διάσταση

Η διαφήμιση αυτή δεν είναι απλώς εμπορική∙ είναι κομμάτι της ελληνικής κοινωνικής ιστορίας. Αντικατοπτρίζει:

• Τον τρόπο που οι εταιρείες διαφήμιζαν τότε (με έμφαση στη Βασιλική Αυλή και στην αυθεντικότητα).
• Τις καταναλωτικές συνήθειες της εποχής (τα αναψυκτικά ως πολυτέλεια).
• Την άνοδο της βιομηχανικής παραγωγής στην Ελλάδα του μεσοπολέμου.

Σήμερα τέτοιες διαφημίσεις θεωρούνται συλλεκτικά τεκμήρια, καθώς δείχνουν το πώς μια ελληνική εταιρεία κατάφερε να σταθεί απέναντι στους ξένους κολοσσούς.

Η συγκεκριμένη διαφήμιση της ΗΒΗ Αμαρουσίου δημιουργήθηκε γύρω στο 1935–1940 και είχε στόχο να τονίσει την ποιότητα, την αυθεντικότητα και την επίσημη πιστοποίηση της εταιρείας. Αντικατοπτρίζει την προσπάθεια μιας ελληνικής βιομηχανίας να καθιερωθεί σε μια αγορά που μόλις άρχιζε να διαμορφώνεται.

ΗΒΗ